اثر لجن فاضلاب و گیاه ذرت، همراه با تلقیح قارچ piriformospora indica در کاهش آلودگی نفتی ازیک خاک آهکی

در دهه های اخیر آلوده شدن خاک به هیدروکربن های نفتی یک تهدید جدی زیست محیطی محسوب می شود. چرا که ممکن است این آلودگی ها وارد چرخه آب و مواد غذایی شود. با توجه به اینکه ایران یکی از مهمترین تولید کننده های نفت است و بیشتر پالایشگاه ها مانند پالایشگاه اصفهان در مناطق شهری و کشاورزی قرار دارند، لذا آلودگی نفتی یک چالش جدی زیست محیطی برای این مناطق می باشد. چندین روش فیزیکی و شیمیایی برای حذف هیدروکربن های نفتی از خاک وجود دارد که از جمله ی این ها می توان به شستشو، تثبیت و اعمال تیمارهای حرارتی اشاره کرد که نه تنها گرانند و تأثیر منفی بر روی محیط دارند، بلکه محتاج به تجهیزات خاص و همچنین صرف انرژی زیاد می باشند. در مطالعه حاضر اثر افزودن مقادیر مختلف لجن فاضلاب به خاک های آلوده به مواد نفتی و همگام با کشت ذرت (zea mays l) بررشد گیاه و حذف هیدروکربن های نفتی از خاک مورد بررسی قرار گرفته است. خاک مورد آزمایش از یک منطقه آلوده به نفت از اطراف پالایشگاه اصفهان جمع آوری شد. میزان اولیه کل هیدروکربن های نفتی تقریباً 3700 میلی گرم بر کیلوگرم بود. نمونه های خاک از عمق 0 تا 30 سانتی متری جمع آوری و با هم مخلوط شدند. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، به صورت فاکتوریل اجرا شد. سه سطح مختلف لجن به خاک اضافه شد (0، 2 و 5% وزنی لجن که به ترتیب s0، s1 و s2 نامیده شدند) و تحت شرایط کنترل شده گلخانه ای گیاه ذرت در گلدانه ها (با piriformospora indica p2، گیاه بدون p. indica، p1 و بدون گیاهp0 ) کشت شده و به مدت دو ماه نگهداری شدند. . در ابتدای آزمایشات گلخانه ای از سطوح مختلف لجن نمونه برای تنفس میکروبی برداشته شد. تنفس میکروبی در روزهای 3، 10، 17، 24، 31، 38، 45، 55، 65 و 75 اندازه گیری شد. به منظور بررسی اثر بلند مدت لجن فاضلاب بر روی حذف هیدروکربن های نفتی گلدان های بدون گیاه در گلخانه باقی ماندند و از آن ها دو ماه یکبار نمونه برداری شد طی این مدت رطوبت گلدان ها نزدیک ظرفیت مزرعه نگهداری شدند. برداشت نمونه در زمان های صفر، دو ماه، چهار ماه و شش ماه بود. نتایج نشان داد که لجن فاضلاب اثرمعنی داری روی تنفس داشته است نمونه های لجن دار (s1 و s2) در مقایسه با خاک بدون لجن (s0) اثر بیشتری بر روی تنفس داشته است. همچنین لجن اختلاف معناداری در میزان عملکرد ماده خشک در ریشه و در اندام هوایی بوجود آورد ولی بین گیاه با و بدون p. indica اختلاف معنا داری در عملکرد وجود نداشت. سطوح لجن و گیاه اثر معنا داری بر روی حذف هیدروکربن های نفتی از خاک دارند (p < 0.01). در سطوح 0 و 2 درصد لجن گیاه با p. indica موفق تر از گیاه بدون p. indica در کاهش آلودگی نفتی بوده اند این در حالی است که در سطح 5% لجن گیاه بدون p. indica عملکرد بهتری نسبت به گیاه با p. indica داشته است. تیمار زمان، تیمار لجن فاضلاب و بر هم کنش بین آن ها معنا دار می باشد. با گذشت زمان میزان تجزیه هیدروکربن ها افزایش یافته اما این میزان تجزیه در تیمارهای t2 و t4 با سرعت بیشتر اتفاق افتاده و البته با گذشت زمان از این سرعت کاسته شده به طوری که اختلاف بین تیمار t4 و t6 معنا دار نمی باشد. همچنین اختلاف بین تمامی تیمارهای لجن فاضلاب معنادارمی باشد، کاربرد لجن فاضلاب در تیمارها به طور کاملاً مشخص باعث کاهش آلودگی نفتی شده است. تمامی تیمارهایی که لجن دارند (2 و 5%) نسب به خاک بدون لجن در کاهش آلودگی موفق تر عمل کرده اند. میزان تجزیه هیدروکربن های نفتی در ماه دوم بسیار بیشتر است، نسبت به سایر ماه ها و بیشترین مقدار تجزیه در تیمار t6s2 اتفاق افتاده است.